براساس دستورالعمل تأسیس و فعالیت سبدگردان مصوب سازمان بورس، تصمیم به خرید، فروش یا نگهداری اوراق بهادار به ‌نام سرمایه‌گذار معین توسط سبدگردان در قالب قراردادی مشخص، به منظور کسب انتفاع برای سرمایه‌گذار، سبدگردانی نامیده می‌شود.

بر اساس تعریف بند 17 ماده 1 قانون بازار اوراق بهادار جمهوری اسلامی ایران، سبدگردان، شخص حقوقی است که در قالب قراردادی مشخص و به منظور کسـب انتفـاع، بـه خریـد و فروش اوراق بهادار برای سرمایه‌گذار می‌پردازد.

مطابق بند 33 ماده 1 قانون بازار اوراق بهادار جمهوری اسلامی ایران و همچنین بر اساس تعریف بند 5 ماده 1 دستورالعمل تأسیس و فعالیت سبدگردان، به مجموعه‎‌‌ای از دارایی‌های مالی (اعم از وجه نقد و اوراق بهادار) که از محل وجوه سرمایه‌گذاران خریداری و به مشتری معینی تعلق دارد، سبد اختصاصی گفته می‌شود.

شرکت‌ سبدگردان یکی از نهادهای مالی تحت نظارت سازمان بورس و اوراق بهادار است که به نمایندگی از سرمایه‌گذاران و براساس یک قرارداد مشخص، به خرید و فروش اوراق بهادار برای آنها اقدام می‌کند.

در بازار سرمایه، سرمایه‌گذاری به دو روش مستقیم و غیرمستقیم انجام می‌شود. در روش مستقیم افراد و شرکت‌ها، شخصاٌ به خرید و فروش سهام و اوراق بهادار می‌پردازند؛ بدیهی است این روش، مناسب افرادی است که تخصص یا زمان کافی برای این امر را دارند. در صورتی که افراد حقیقی یا حقوقی دانش یا زمان کافی برای تحلیل و انجام معاملات شخصی نداشته باشند، توصیه می‌شود که با استفاده از روش‌های غیرمستقیم در بورس سرمایه‌گذاری کنند. سرمایه‌گذاری به واسطه صندوق‌های سرمایه‌گذاری و سبدگردانی اختصاصی دو روش سرمایه‌گذاری غیرمستقیم در بورس هستند.

بارزترین تفاوت سبدگردانی اختصاصی با روش‎‌های دیگر سرمایه‌گذاری در این است که این فرایند کاملا مشتری محور است. در تشکیل سبد اختصاصی اهداف، ویژگی‌ها و خصوصیات شخصیتی سرمایه‌گذار از جمله میزان ریسک‌پذیری ارزیابی می‌شود و متناسب با نتایج این ارزیابی، اقدام به تشکیل و مدیریت سبد اختصاصی می‌شود. در صورتی‌ که سایر روش‌های سرمایه‌گذاری غیرمستقیم محصول‌محور هستد و محصول یکسانی برای تمام سرمایه‌گذاران ارائه می‌شود که به صورت قطعی پاسخگوی سطوح مختلف ریسک‌پذیری و ویژگی‌های سرمایه‌گذاران نخواهد بود.

نظارت بر شرکت‌های سبدگردان در سه سطح زیر انجام می‌گیرد.

• نظارت مستقیم سازمان بورس
• نظارت و گزارشات حسابرس و بازرس قانونی شرکت‌ سبدگردان
• نظارت امین 

برای شروع به فعالیت سبدگردانی، سبدگردان باید حداقل یک شخص حقوقی که از نظر سازمان بورس واجد صلاحیت لازم باشد را به‌عنوان امین انتخاب و با وی قرارداد منعقد کند. وظایف و مسئولیت‌های امین و حق‌الزحمه‌ وی باید مطابق دستورالعمل سازمان بورس، در قرارداد بین سبدگردان و امین درج شود. امین مسئول نظارت بر کلیه فعالیت‌های مربوط به هر قرارداد سبدگردانی است و از رعایت کلیه قوانین و مقررات اطمینان حاصل می‌کند.

امین سبدگردان ویستا موسسه حسابرسی رازدار است که معتمد سازمان بورس و اوراق بهادار می‌باشد.

 شرکت‌های سبدگردان در راستای اجرای بند (۲) ماده (۷) قانون بازار اوراق بهادار جمهوری اسلامی ایران، مصوب آذر ماه ۱۳۸۴، به‌ منظور مدیریت حرفه‌ای وجوه سرمایه‌گذاران در بازار سرمایه معرفی شده‌اند. مهمترین قوانینی که چارچوب فعالیت این شرکت‌ها را مشخص می‌کند به‌ شرح زیر است:

• قانون بازار اوراق بهادار جمهوری اسلامی ایران
• قانون توسعه ابزارها و نهادهای مالی جدید به‌منظور تسهیل اجرای سیاست‌های کلی اصل ۴۴ قانون اساسی
• دستورالعمل تأسیس وفعالیت سبدگردان

شرکت سبدگردان بابت خدمات خود کارمزدی از سرمایه‌گذار دریافت می‌کند که بر اساس توافق بین سبدگردان و سرمایه‌گذار در چارچوب مصوبات سازمان بورس تعیین شده و در قرارداد سبدگردانی درج می‌شود. کارمزد سبدگردان ویستا از دو بخش تشکیل می‌شود:

• کارمزد ثابت

کارمزد ثابت، درصدی از میانگین ارزش سبد اختصاصی است که در طول مدت قرارداد به‌صورت روزانه محاسبه و توسط شرکت سبدگردان در انتهای قرارداد دریافت می‌شود.

• کارمزد مبتنی بر عملکرد

کارمزد مبتنی بر عملکرد همزمان با تأمین منافع سرمایه‌گذار  تعیین می‌شود تا سیستم انگیزشی لازم را برای سبدگردان ایجاد کند. درواقع کارمزد متغیر یا کارمزد مبتنی بر عملکرد بر اساس درصدی از بازده سبد اختصاصی تعیین می‌شود.

اطلاعات با ۴ ویژگی «معتبر، جامع، به‌روز و مرتبط» نقش بسیار مهمی در موفقیت در بازار سرمایه دارد. شرکت سبدگردان ویستا از منابع مختلفی اطلاعات خود را کسب نموده و پس از بررسی، مبنای کار خود قرار می‌دهد. مهمترین این منابع عبارتند از:

• شبکه کدال: مرجع انتشار گزارشات مالی شرکت های حاضر در بازار سرمایه  www.codal.ir
• بورس اوراق بهادار: مرجع آمار معاملات سهام و آتی‌  www.irbourse.ir  
• سازمان بورس: مرجع قوانین، مقررات، آیین‌نامه‌ها و دستورالعمل‌های بازار سرمایه  www.seo.ir
• بورس کالای ایران: مرجع آمار معاملات کالاها و آتی‌های مبتنی بر کالا  www.ime.co.ir
• فرابورس ایران: مرجع آمار معاملات سهام در بازار فرابورس  www.irfarabourse.ir  
• پایگاه اطلاع‌رسانی بازار سرمایه ایران  www.sena.ir  
• گمرک جمهوری اسلامی ایران  www.irica.gov.ir  
• مرکز آمار ایران  www.amar.org.ir  
• بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران  www.cbi.ir  
• سایت شرکت‌های پذیرفته شده در بورس  
• سایت‌های بورس‌های جهانی
• سایت‌های معتبر اطلاع‌رسانی مانند www.bloomberg.com

اصولا فرایند تجزیه و تحلیل بر اساس دو رویکرد اصلی انجام می‌شود:

• تحلیل بنیادی

در این رویکرد تحلیلگر و مدیر سرمایه‌گذاری بر اساس تحلیل اطلاعات و داده‌های اقتصادی در سطح جهانی، ملی و در نهایت در سطح صنایع و شرکت‌ها و با استفاده از مدل‌های عملی و حرفه‌ای مانند مدل‌های مبتنی بر تنزیل جریانات نقدی (DDM)، مدل‌های مبتنی بر جریان نقدی آزاد (FCF)، توجه به ارزش جایگزینی و غیره نسبت به ارزش‌گذاری سهام و اوراق بهادار اقدام کرده و بر اساس سطح ریسک‌پذیری هر سرمایه‌گذار و با استفاده از اصول علمی، تشکیل پورتفوی یا سبد اختصاصی و بهینه کردن ریسک هر سبد، نسبت به خرید مجموعه‌ای از سهام و سایر اوراق بهادار اقدام می‌کند.

• تحلیل تکنیکال

در این رویکرد با استفاده از داده‌ها و سوابق تاریخی قیمت اوراق بهادار و حجم معاملات و با استفاده از اندیکاتورها و اسیلاتورها، رفتار قیمتی اوراق بهادار در آینده پیش‌بینی می‌شود.

سبدگردان ویستا ملزم به رعایت مفاد ماده 14 و 27 دستورالعمل تأسیس و فعالیت سبدگردان است.

طبق ماده 14 دستورالعمل مذکور، در شرایط وجود تضاد منافع بین سبدگردان و مشتری وی، اولویت با منافع مشتری است؛ همچنین طبق ماده 27 همین دستورالعمل درصورتی‌که سبدگردان، اوراق بهادار خاصی را به‌نام مشتری خود خرید، فروش یا نگه‌داری می‌کند در حالی که، شرکت سبدگردان یا اشخاص وابسته به آن، و یا کارکنان سبدگردان یا اشخاص وابسته به آن‌ها، در آن اوراق بهادار، مطابق تبصره‌ 1 این ماده، ذینفع محسوب می‌شوند و سبدگردان از این موضوع مطلع بوده یا از طریق دریافت گزارش‌های موضوع تبصره‌ 2 این ماده از این موضوع مطلع شده باشد، آن‌گاه سبدگردان موظف است بلافاصله کارکنانی که وظیفه‌ سبدگردانی برای مشتریان را به عهده دارند، از این امر مطلع نموده، طی گزارش‌هایی که حداقل هرماه تهیه می‌شود، حسابرس و امین خود را، از این موضوع مطلع کند و در گزارش‌های دوره‌ای که به مشتری ارائه می‌دهد، این موضوع را افشا نماید.

به منظور ارائه‌ روشی که بتوان از طریق آن محاسبه بازده سبدگردان ویستا و همچنین عملکرد سبدگردان را ارزیابی نمود، از دو فرمول شناخته‌ شده جهانی تحت عناوین

اول – نرخ بازدهی پولی وزنی – (MWRR) معادل Money Weighted Rate of Return

دوم – نرخ بازدهی زمانی وزنی – (TWRR) معادل Time Weighted Rate of Return

استفاده می‌شود که در این پیوست چگونگی محاسبه‌ این دو روش تشریح می‌شود.

نرخ بازدهی پول وزنی (MWRR) برای هر سبد اختصاصی محاسبه می‌شود و به گونه‌ای طراحی شده تا بیانگر بازدهی هر سبد اختصاصی تحت مدیریت سبدگردان باشد. نرخ بازدهی زمان وزنی (TWRR) بیانگر بازدهی کل تمامی دارایی‌های تحت مدیریت سبدگردان است و نشان می‌دهد که سبدگردان به طور متوسط تا چه حد در مدیریت سبدهای اختصاصی تحت مدیریت خود، موفق به کسب بازدهی برای سرمایه‌گذاران شده‌ است. به عبارت دیگر سرمایه‌گذاران با توجه به بازدهی سبدگردان، می‌توانند عملکرد سبدگردان را ارزیابی نموده و در مورد سپردن مدیریت دارایی خود به سبدگردان تصمیم‌گیری کنند. سبدگردان، بازدهی سبد اختصاصی را به صاحب سبد (سرمایه‌گذار) مربوطه گزارش می‌کند، در حالی‌که موظف است بازدهی سبدگردان را جهت اطلاع عموم در تارنمای خود منتشر کند.